De trage groei van het aantal vrouwen aan de top klinkt misschien vreemd. De vrouw op de arbeidsmarkt heeft de laatste tijd toch veel mee? Inmiddels ligt het opleidingsniveau van jonge vrouwen gemiddeld hoger dan dat van mannen. Ook nemen vrouwen bijna net zo vaak deel aan de arbeidsmarkt. Oké, nog niet evenveel, maar hun aandeel neemt al jaren toe. In onze huidige Westerse cultuur waarin gelijkheid aan de basis van alles moet staan, mag het aandeel topvrouwen eigenlijk niet achterblijven. Waar gaat het dan mis?
Het is vooral een ‘cultuurding’, blijkt uit de notitie ‘Vrouwen aan de top’ van het Centraal Planbureau en Sociaal en Cultureel Planbureau. Vrouwen hechten veel waarde aan de huidige deeltijdcultuur. De meeste organisaties zijn niet ingericht op managementfuncties voor vrouwen. Er heerst gemiddeld genomen een cultuur van lange werkweken. Daarbij ontbreekt het aan netwerkmogelijheden voor vrouwen, en er is een gebrek aan mentoring voor vrouwen.
De ambitie van vrouwen speelt ook een belangrijke rol, maar dit is cultureel bepaald en verschilt van land tot land. Het is waarschijnlijk dat de vrouw ook achterblijft door haar zogeheten risico- en competitieaversie, alsdus de notitie. En daardoor, in combinatie met de nog altijd heersende stereotypering binnen bedrijven, wordt het voor vrouwen erg lastig – al dan niet onaantrekkelijk – om haar pijlen te richten op managementfuncties en hoger.
Dan maar dwingen
Het streefcijfer van 30 procent voor vrouwen in de top van het bedrijfsleven wordt nauwelijks gehaald. Momenteel voldoet slechts 8,3 procent van de bedrijven hieraan. Dat is nog net geen verdubbeling van het percentage uit 2012. De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft daarom onderzocht wat de beste manier is om de aanwas van vrouwen aan de top te stimuleren. Zij pleit voor dwang richting bedrijven, in de vorm van een quotum. Het is een idee dat al even speelt, maar steeds meer aanhangers vindt. Inmiddels ook onder het merendeel van de werkgevers- en werknemersorganisaties.
Afgelopen december stemde de Tweede Kamer over dit voorstel en werd er een meerderheid behaald voor het invoeren van het verplichte vrouwenquotum voor de raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven. In de nabije toekomst moet dus ten minste drie op de tien van de commissarrissen in het bedrijfsleven vrouw zijn. Het is de verwachting dat hierdoor de besturen vanzelf ook diverser worden, omdat bestuursleden worden aangesteld door de raad van commissarissen.
Quotum versus vrouwvriendelijkheid
In diverse Europese landen wordt al gebruikgemaakt van een quotum. Noorwegen was het eerste land dat een quotum invoerde en de resultaten zijn positief. Uit Bedrijvenmonitor Topvrouwen blijkt dat quota zorgen voor een versnelling van het groeiproces. Maar een harde eis is niet het enige wat bijdraagt aan de groei. In de top 10 van landen met de meeste vrouwen aan de top vinden we bijvoorbeeld ook Denemarken en Zweden: landen die geen quotum hanteren. Hierin spelen zaken als flexibel werken, goedkopere kinderopvang en langer vaderschapsverlof een belangrijke rol. Punten die we ook terugvinden op de politieke agenda van Nederland. Al met al is het een lange weg, maar de verandering is in volle gang!
blogShare